Can Karatoprak 
Son yapılan yasal değişikliklerden sonra, Milletvekili seçimlerine partilerin ittifaklar halinde girmesi mümkün hale geldi. 24 Haziran 2018’de yapılacak 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İYİ Parti ve Saadet Partisi (SP) Millet İttifakı’nı, AK Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ise Cumhur İttifakı’nı kurarak seçime birlikte girme karar aldı. Daha önce %10 seçim barajını geçen partilerden Halkların Demokratik Partisi (HDP) ise 24 Haziran’da seçime kendi başına girecek. Hüda-Par, Vatan Partisi ve Bağımsız Türkiye Partisi de, oy pusulasında yer alacak diğer partiler olarak belirlenmiş durumda.
Yeni sistemde partilerin çıkaracağı Milletvekillerinin nasıl belirleneceği sıkça sorulan ve merak edilen bir konu.
Türkiye’de Milletvekili seçimlerinde partilere ve bağımsız adaylara dağıtım işlemi, Türkiye geneli %10 barajını aşan partiler belirlendikten sonra, d’Hondt sistemi adıyla bilinen hesaplama yöntemiyle yapılıyor.
d’Hondt sisteminde partiler ve bağımsız adaylar aldıkları oy sayısına göre sıralandıktan sonra, ilk Milletvekili en çok oy alana veriliyor. En çok oyu alan bir bağımsız adaysa, sonraki hesaplamalarda dikkate alınmıyor; bir parti ise, oy sayısı bir sonraki Milletvekilliği için ikiye bölünüyor. Bu durumda yeni rakamlarla en çok oy alan ikinci Milletvekilini alıyor, Milletvekili alanın oy sayısı bölünüyor. Sırasıyla, her seferinde Milletvekili alan partinin oy sayısı bir sonraki işlem için 2, 3, 4, 5’e bölünerek devam ediyor. Bunu aşağıdaki tablodan inceleyebilirsiniz.
İttifaklı sistemde işlemler biraz değişiyor ve ittifakların toplam oyları sonucu etkilemeye başlıyor. Kısaca açıklamak gerekirse, her bir ittifak yukarıdaki tabloda görülen 1. Parti, 2. Parti vb. gibi, toplam oyu üzerinden hesaplamaya alınıyor. Yani 24 Haziran 2018’de yapılacak seçimlerde Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı toplam oyları esas alınarak, tek bir parti gibi hesaplanacak ve her ittifakın Milletvekili sayıları belirlenecek. Daha sonra bu sayı ittifak içindeki partilere aynı yöntemle tekrar dağıtılacak ve partilerin Milletvekilleri belli olacak.
Peki bu sistem neyi değiştiriyor?
Aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere, ittifak toplamları sonucu değiştirebiliyor. Önceki tabloda aynı rakamlarla 4 + 1 = 5 Milletvekili çıkaran A ve C Partileri, bu sefer toplam 4 Milletvekili kazanırken, 3 + 1 = 4 Milletvekili çıkaran B ve D Partileri 5 Milletvekili çıkarmış oluyor.
Yukarıda da belirttiğim gibi, ittifaklı modelde ittifak toplamı üzerinden hesaplanan Milletvekili sayıları, aynı yöntemle bu kez ittifak içindeki partiler arasında tekrar dağıtılıyor ve Milletvekilleri belirlenmiş oluyor.
İttifak toplamları, parti oy sayıları ve hangi partiye verildiği belli olmayan oyların dağıtımı konusunu ayrı bir yazıda ele alacağız.
