Yapı kooperatifi nasıl kurulur?

Kooperatifler, ortaklarının her türlü gereksinimlerini uygun koşullarla elde etmelerini sağlamak için kurulan, kâr amacı gütmeyen kurumlardır. Yapı kooperatifi de bunlardan biridir.

– Yapı kooperatifinin kuruluş amacı nedir?

Yapı kooperatifinin kuruluş amacı, ortakların maliyetine veya maliyetine çok yakın bir bedel karşılığında konut veya iş yeri sahibi olmasıdır.

– Yapı kooperatifi nasıl kurulur?

Konut kooperatifleriyle diğer kooperatifler birbirinden bağlı oldukları bakanlıklar bakımından farklıdır. Konut yapı kooperatifleri, Bayındırlık, İmar ve İskan Bakanlığı’na bağlıdır. Diğer kooperatiflerin hepsi Ticaret Bakanlığı’na bağlıdır. Bir kooperatifin kurulması için en az 7 kişinin bir araya gelmesi gerekir. Bunlar gerçek kişiler olabileceği gibi tüzel kişiler de olabilir. Örneğin dernek olabilir, bazı durumlarda şirket olabilir. Kurulul için kooperatifin bir ana sözleşmesi olması gerekir. Birçok kooperatif çeşitlerinde bakanlıkça bu ana sözleşmeler hazır olarak verilir ve kurucu ortaklar bu sözleşmeyi noterde imza ederler. Bundan sonra bu sözleşmelerle birlikte ve nüfus cüzdanı sureti, ana sözleşmenin özeti, ikametgah vb. belgelerle ilgili bakanlığa müracaat edilir, kuruluş izni alınır. Bu izin alındıktan sonra kooperatif Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne tescil ettirilir. Bu tescil işlemiyle birlikte kooperatif kurulmuş olur.

– Avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Kooperatifin en büyük avantajı, hiç kimsenin kooperatifte hakim ortak konumuna gelmemesidir. Kooperatifte kimin ne kadar hissesi olursa olsun, bir oy hakkı vardır. Anonim şirketlerden ayrılan en önemli özelliği budur. Anonim şirketlerde, büyük paydaş bütün hakları kedisi kullanabilir, tek başına yönetime hakim olur. Kooperatifte böyle bir durum yoktur. Ayrıca kooperatiflerde açık kapılılık ilkesi vardır ve kooperatiflerin değişir ortaklı ve değişir sermayeli bir yapısı bulunmaktadır. Yani yeni bir ortak alındığında, giriş bedeli ile kooperatifin sermayesi artabilir. Açık kapılılık ilkesi gereğince de herkes şartları uyuyorsa ana sözleşmedeki hususları kabul ederek kooperatife ortak olabilir. Her ne kadar toplumda kooperatif üyesi sözü sıkça kullanılsa da, esasen bir üyelik söz konusu değildir, ortaklık söz konusudur. Avantajı şudur: küçük birikimlerle büyük üretim elde edilmesi mümkün olur. Örneğin küçük esnaf ödemeler zamana yayıldığı için normalde doğrudan sahip olmakta zorlanacağı bir iş yerinin sahibi olabilir. Ayrıca kooperatiflere çok düşük faizlerle krediler verilmektedir. Eskiden Toplu Konut İdaresi, daha da eskiden işçi yapı kooperatiflerinin kredileri, sosyal sigorta kurumları tarafından temin ediliyordu. Şu anda da belli şartların oluşması halinde Halk Bankası tarafından kredi verilebilmektedir. Dolayısıyla uzun vadeli alınacak kredilerle de bir anlamda kira öder gibi kooperatif vasıtasıyla konut sahibi, iş yeri sahibi olma imkanı vardır.