Can Karatoprak 
VPN, Virtual Private Network’ün kısaltmasıdır. Virtual Private Network, yani Sanal Özel Ağ, bir ağa uzaktan, o ağın içindeymiş gibi bağlanmayı sağlayan, iki taraf arasındaki trafiğin şifrelenerek taşındığı bir teknolojidir.
Uzun zamandır şirketler, devlet kurumları, üniversiteler ve bazı özel ihtiyaçları olan bireysel kullanıcılar tarafından kullanılan VPN, son yıllarda güvenliğe ve gizliliğe önem veren bireysel internet kullanıcıları arasında da yaygınlaşmaktadır.
İki veya daha fazla ağı birbirine bağlamak amacıyla da VPN kullanılabilir. Örneğin bir şirketin iki farklı konumdaki ofisi, sanal özel ağ kullanarak tek bir ağ gibi yapılandırılabilir. Burada teknik detaylara girmeden, son kullanıcı açısından hangi amaçlarla VPN bağlantısı kullanabileceğini ve bunun kullanıcılara ne sağladığını açıklamaya çalışacağım.
Kurumsal VPN kullanımı
Bu konuyu basit bir örnekle açıklamak istiyorum. Uluslararası bir şirketin Türkiye’de evinden çalışan bir danışmanı, şirketin ağına uzaktan bağlanarak, ağ içindeki bilgisayar, sunucu, depolama ünitesi gibi bileşenlere erişmek amacıyla VPN kullanır.
VPN bağlantısı kurulduğu andan itibaren uzaktaki bilgisayar, kurum merkezindeki ağın içindeymiş gibi, ağda bulunan her şeye yetkisi ölçüsünde erişim sağlamış olur.
Bu bağlantı, evindeki danışmanın herhangi bir servis sağlayıcıdan aldığı internet bağlantısı üzerinden sağlanır ancak kurumla danışmanın bilgisayarı arasındaki tüm trafik şifrelenir, veri paketlerinin geçtiği yol üzerindeki cihazlar tarafından okunamaz.
Bireysel VPN kullanımı
Bireysel VPN kullanımı, teknik olarak kurumsal VPN kullanımından farksızdır ancak buradaki amaç bireysel güvenlik, gizlilik ve Türkiye gibi ülkelerde, yasaklı sitelere kolay erişim sağlamaktır.
Kullanıcının ağ üzerindeki trafiği, VPN bağlantısının sonlandığı noktaya kadar şifrelenerek taşındığı için, girilen internet siteleri, indirilen dosyaların URL adresleri veya içeriği servis sağlayıcı veya ağdaki trafiği taşıyan herhangi bir cihaz tarafından belirlenemez. Bu, son günlerde gündemde olan, “girilen tüm sitelerin adreslerinin servis sağlayıcılar tarafından kayıt altına alınması ve bu bilgilerin iki yıl saklanması” şeklinde özetleyebileceğimiz düzenlemenin de VPN kullananlar açısından geçersiz hale gelmesi anlamına gelir.
Kullanıcının ziyaret ettiği internet siteleri veya diğer bağlandığı hizmetler açısından ise, gerçek IP adresi tespit edilemez, VPN servisine ait IP bilgisi görünür. Bu kullanım, kullanıcıların konumlarını tespit ederek buna göre hizmet veren internet sitelerini de yanıltma imkanı sağlar.
Örneğin, Türkiye’deki kullanıcılara hizmet vermeyen bir internet sitesi, VPN ile Hollanda üzerinden gelen kullanıcıyı Türkiye’de değil, Hollanda’da görür ve ona göre hizmet verir.
Bazı durumlarda bunun tersi de yaşanabilir. Kimi televizyon kanalları, telif hakları ve diğer sebeplerle internet yayınlarını sadece Türkiye’deki kullanıcıların izlemesini sağlamak amacıyla yurtdışındaki IP adreslerine yayın vermiyor; dolayısıyla yurtdışından aldığınız VPN bağlantısı ile bu tür yayınlar izlenemez.
Bloklu, yasaklı internet sitelerine girmek ve sansürlenen içeriğe ulaşmak bakımından da VPN servisi kullananlar, herhangi bir DNS, IP veya URL tabanlı filtrelemeye takılmadan interneti özgürce kullanabilirler.
VPN ile bağlantı sağlayan kullanıcılar, internete herkese açık kablosuz ağlar gibi tamamen güvensiz bağlantılar üzerinden bağlansa bile, ağ trafiğinin tümü VPN üzerinden ve şifreli olarak taşındığı için, önemli oranda güvenli hale gelir. VPN yazılım ve servislerinin birçoğu mobil cihazları da destekler.
VPN’i gizlilik, güvenlik ve yasaklı sitelere erişim açısından şu anda en etkin yol olarak kabul edebiliriz. Benzer teknolojileri kullanan, ancak felsefesi çok farklı olan Tor‘u da alternatif olarak sayabiliriz.
İnceleyip beğendiğim VPN servislerini “En iyi VPN servisleri hangileridir?” başlıklı yazıda okuyabilirsiniz.
VPN hakkında detaylı bilgi ve güncel haberler için VPN Rehberi sitesini ziyaret edebilirsiniz.
